Home Sweet Home

Bijna, mensen, bijna. Ik zit nu op het vliegveld van Madrid en heb het grootste deel van de terugvlucht achter de rug! Hartstikke bedankt voor jullie leuke reacties en tot snel ziens,

liefs van Selma

Laatste momenten...

Hotel B.A.U.W.E.N., Buenos Aires, vrijdag 1 december 2006, 14:12 uur:

Mijn laatste uurtje in deze bruisende, overdonderende, interessante en stinkende metropool is aangebroken. Het was een waar genoegen om aan het begin en einde van mijn lange reis rond te dolen in bekende en minder bekende maar oh zo verschillende buurten van de hoofdstad, maar wat ben ik blij dat ik morgen weer aan de andere kant van de oceaan uit het vliegtuig kan stappen.

Een home sweet home-verlangen heb ik nog nooit zo sterk gevoeld als hier in Argentinië. De haast onvoorstelbare uitgestrektheid van het land overweldigt me en ondanks de vele vriendelijke mensen die ik heb ontmoet en duidelijke Europese invloeden in de cultuur voel ik me toch vooral 'anders'. Kan het nog niet preciezer omschrijven, daarvoor is meer afstand in ruimte en tijd nodig.

Hieronder nog wat kiekjes van gisteren:


Het graf van tangoheld Carlos Gardel op Cementerio La Chacarita. Ook hier boezemt de schaalgrootte me bijna angst in: elke dag worden op dit kerkhof zo'n 40 mensen begraven (en nog meer gecremeerd). Voor me strekken de rijen verse graven zich uit, alsof er zojuist een grote ramp heeft plaatsgevonden. Maar ja, in een miljoenenstad gaan nou eenmaal relatief veel mensen dood.


Iets vrolijker: Buenos Aires rond zonsondergang. De lucht koelt af en de mensen komen tot leven!

Puerto Madero

Uitzicht vanaf het voormalige Hotel de Inmigrantes op Dársena Norte. Achter deze noordelijke haven ligt Puerto Madero Oeste, een uitgestrekt havengebied dat totaal is gerenoveerd. Zes vervallen pakhuizen werden omgetoverd in dure kantoren en restaurants en vormen sinds 1996 een modern, exclusief stukje Buenos Aires.


Aan de overkant ligt Puerto Madero Este, dat tijdens de economische crisis in 2002 is ontdekt door internationale projectontwikkelaars. De devaluatie van de Argentijnse peso maakte dit troosteloze gebied tot een zeer aantrekkelijk en relatief goedkoop investeringsobject. Tegenwoordig bedraagt de prijs per vierkante meter zo'n U$1800.


Er wordt afgebroken en opgebouwd dat het een lieve lust is als ik er rondloop. De bedrijvigheid en schaalgrootte van 'onze' Kop van Zuid verbleken hierbij.


Hieronder zie je de Puenta de la Mujer, een in december 2001 geopende voetgangersbrug tussen Puerto Madero Oeste en Este. Ontworpen door de (mij on)bekende Spanjaard Santiago Calatrava en gefinancierd door ene Alberto R González (U$6 miljoen).

Effe acclimatiseren

Het kleine officieuze bed & breakfast van Rosa was een fijne thuisbasis in Tigre, met als hoogtepunt een gezellige pizzamaaltijd die Rosa, haar zoon Jorge en zijn vriendin Karina graag deelden met de tijdelijke gasten: journalist Andreas uit Zwitserland en ondergetekende.


Dinsdagochtend zwaaide Rosa me uit toen ik de volle forensentrein naar het Retiro-station in Buenos Aires nam. Eenmaal daar worstelde ik me met m’n rugzak de Subte (metro) in om een paar haltes verder uit te stappen bij het kruispunt van Avenida Callao en Avenida Corrientes (laatstgenoemde straat is het Broadway van de hoofdstad, zo las ik later). Mijn God, wat een drukte! Zoveel mensen, personenauto’s, bussen, taxi’s, theaters, restaurants en winkels op een kluitje was ik ruim anderhalve maand niet meer gewend, laat staan de uitlaatgassen die alles met een apart sausje overgieten.


In Hotel BAUEN slaap ik nu helemaal op de 18e verdieping in een jaren zeventig-kamer (veel olijfgroen en bruin). Hierbij een indruk van de omgeving, gezien vanaf mijn verdieping aan de voorzijde van het hotel.


Enthousiast maar ook murw van alle nieuwe indrukken en het continue straatgeluid (lang leve de oordopjes) smokkelde ik 's avonds een flesje wijn en twee stukken pizza het hotel in, die ik in alle rust op mijn kamer opat. ¡Salud!

Slenteren of gokken?

Op deze bewolkte en winderige zondag bevind ik mij in het Argentijnse Tigre, op nog geen uur reizen van metropool Buenos Aires. Dit stadje ligt in een uitgestrekt deltagebied en is vertrekpunt van tientallen lanchas (watertaxi's) en een paar catamarans naar de kleine, deels onbewoonde eilandjes en zijstromen van de Río Tigre en Río de la Plata.
Veel Argentijnen komen hier hun weekend vieren in romantische vakantiehuisjes op palen.

Gisteren heb ik al een voorproefje gehad van dit populaire wateravontuur toen ik vanuit Carmelo het prettige Uruguay achter mij liet. Tijdens de grensoverschrijdende boottocht en zonsondergang deelde ik een blikje bier met een werkloze actrice van 25 en een Uruguyaans/Braziliaanse Don Juan van rond de zestig. En hebben we hartelijk gelachen om de universele dingen des levens.

Veel groetjes van Selma



Behalve een boottocht over het water of bezoek aan de Mercado des Frutos (waar van alles te koop is, maar bijzonder weinig fruit) is het plaatselijke casino ook erg in trek, heb ik inmiddels gemerkt.

Portugese sferen in Colonia

Het waren de Portugezen die in 1680 als eerste Europeanen een strategisch fort stichtten in Uruguay: Colonia del Sacramento aan de Río de la Plata, bijna recht tegenover Buenos Aires. De Spanjaarden waren not amused over het bestaan van dit smokkelaarsnest dat brutaal hun handelsmonopolie in deze regio ondermijnde en als doorvoerhaven van Britse goederen naar Argentinië fungeerde. Als antwoord op de toenemende invloed van Portugal stichtten ze in 1726 Montevideo en na diverse mislukte pogingen veroverde de Spanjaard Viceroy Ceballos uiteindelijk in 1762 Colonia op de Portugezen.

Weer veel later, in 1995, verklaarde UNESCO deze koloniale stad (Barrio Histórico) tot cultureel werelderfgoed. En tegenwoordig bezoeken vele toeristen de oude straten en huizen die zowel Portugese als Spaanse kenmerken vertonen. Ik maakte er afgelopen vrijdag een aangenaam dagtripje van en bracht in feite meer uren in de bus door dan in het kleine historische centrum, haha.


Daar staat wel weer een beklimming van de vuurtoren (uit de 19e eeuw) tegenover en een relaxte lunch met uitzicht op de glinsterende rivier, de oude haven en mooie oldtimers. Ook glipte ik bij enkele galerietjes en museumpjes naar binnen, waaronder het Museo de Azulejo met vrolijke Portugese tegeltje op een paar vierkante meter die door maar liefst 2 strengkijkende suppoosten worden bewaakt.

Viva la Cultura

Het leuke van mijn paar jaar oude Lonely Planet-kopieën over Uruguay – geschreven tijdens het zwaartepunt van de economische crisis in 2002 – is dat bepaalde informatie duidelijk is verouderd en ik voor een paar aangename verrassingen kwam te staan. Zo is het Teatro Solís uit 1856 weer open na een jarenlange restauratie (tijdens een rondleiding vertelde mijn gids dat de mensen niet meer geloofden dat hier ooit een einde aan zou komen) en heb ik drie nieuwe musea ‘ontdekt’.

Het kunstcentrum met werk van de Uruguyaanse schilder Joaquín Torres García (1874-1949) bestaat al wat langer. Tijdens zijn reizen naar New York, Italië en Parijs ontwikkelde hij een eigen filosofisch en esthetisch systeem genaamd Universalismo Constructivo. Eenmaal terug in zijn geboorteland onderwees hij vanaf 1942 zijn artistieke principes aan leerlingen in zijn Taller Torres García.


Ene José Gurvich nam vanaf 1945 deel aan deze belangrijke kunstbeweging (als docent) en sinds oktober 2005 is zijn veelzijdige werk te bewonderen in Museo Gurvich. Ik had nog nooit van deze kunstenaar gehoord, maar ben na het zien van zijn schilderijen, muurmozaïeken, driedimensionale collages, wandkleden en sculpturen helemaal enthousiast. Echt een tweede Picasso! Helaas stierf Gurvich al op 47-jarige leeftijd en op het toppunt van zijn roem aan een hartaanval.

Niet op de foto, maar absoluut de moeite waard is Museo de Arte Precolombino Indígena (MAPI) in een deels gerestaureerd gebouw uit 1888. Sinds september 2004 kan het publiek naast een interessante kunstcollectie de sierlijke architectuur uit vervlogen tijden bewonderen. En als je je neus dicht genoeg tegen de ramen van de binnengalerijen aandrukt, zie je hoe vervallen de rest van het gebouw nog is, fascinerend!

Dan de allernieuwste aanwinst in Montevideo: op 23 november jl. is het Museo del Carnaval officieel geopend. Afgelopen dinsdag was men nog druk bezig met het inrichten van de allereerste overzichtstentoonstelling en rook de hal sterk naar terpentine (verf op waterbasis is hier nog ver te zoeken). Toen ik zaterdag terugkwam, werden de laatste werkzaamheden afgerond en stond het merendeel van de foto’s, poppen, beelden en displays al op z’n plaats:


Op straat valt er ook veel te beleven, zoals deze Homenaje al Hombre van gipsen beelden, gemaakt door cursisten van het Instituto Uruguyano de Educación por el Arte. Ja, het kleine Montevideo bruist.

Holanda meets Uruguay

Ricardo en Luis waken over het wel en wee van bezoekers en inwoners van de Ciudad Vieja. Toen ik hier zaterdag opnieuw rondcirkelde, kwam ik overduidelijk in een risicozone terecht en maakte ik rechtsomkeert. Even later vertelden de heren me dat dit inderdaad het slechtste gedeelte van de wijk is, vandaar dat ze me trouw volgden.


Rossana Demarco is eigenaresse van de verrassend hippe winkel Imaginario Sur, met spullen van ruim 300 Uruguyaanse ontwerpers. Rossana heeft het kleurrijke interieur zelf bedacht en uitgevoerd. Met haar man – waterbouwkundig ingenieur – is ze ooit in ons landje geweest. En ze vond de Amsterdamse grachten prachtig, al begreep ze geen woord van de Nederlandstalige rondleiding.


Nog zo’n leuke korte ontmoeting: Elvira Risso en haar zoon Yamandú (een indiaanse naam) hebben beiden een atelier/winkel vlakbij de Mercado del Puerto en enkele jaren in Nijmegen en Utrecht gewoond, jawel. Elvira - die medicijnen heeft gestudeerd - is in 1979 door het Nederlandse Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking uitgezonden naar Nicaragua, een paar dagen nadat daar een sandinistische revolutie had plaatsgevonden tegen de dictatuur van de familie Somoza. Haar tweede zoon woont al jaren in Amsterdam. It’s a small world after all.


Jimena Fernandez werkt parttime in de souvenirwinkel van Teatro Solís en hoopt volgend jaar haar Architectuur-opleiding af te ronden met een academische studiereis van 7 maanden door verschillende landen die toonaangevend zijn op haar vakgebied, zoals Japan, Frankrijk en … Nederland. Het onderwijs in Uruguay wordt door de staat betaald, maar sinds de zware economische crisis in buurlanden (en belangrijkste handelspartners) Argentinië en Brazilië is deze studiereis teruggebracht van 10 naar 7 maanden.

Ochtendgroet

Vrijdagmorgen, 6:11 uur. Uitzicht vanaf mijn hotelkamer (wel een beetje ingezoemd :-)

Ciudad Vieja: times are changing

Dinsdag (21 november) hervat ik mijn wandeling vanaf Plaza Independencia, dat de verbinding vormt tusen de oude en de nieuwe stad. Toen Montevideo in 1726 door Spanjaarden werd gesticht, was het een ommuurde vesting. Er waren namelijk ook Portugezen, Britten, Fransen en Denen die aasten op de vermeende rijkdommen in de Banda Oriental. Veel van Montevideo's eerste inwoners zijn afkomstig van de Canarische eilanden en Buenos Aires. Dankzij de haven werd de stad een belangrijk transportcentrum voor overzeese goederen.

De oude gebouwen zijn een lust voor het oog, maar vele zijn ernstig in verval geraakt sinds de inspanningen van de autoriteiten zich halverwege de 19e eeuw verplaatsten naar de nieuwe stad. Tel daarbij de talloze economische en politieke crises op, en je krijgt een wonderbaarlijk mengsel van grandeur en armoede. Voor mij als bezoeker een spannend schouwspel, voor de minderbedeelde inwoners van deze volkswijk een hard gelag. En nu worden ze ook geleidelijk uit hun huizen verjaagd door rijkere particulieren en projectontwikkelaars, die de toeristische en economische potentie van de Ciudad Vieja hebben (her)ontdekt.


Nogmaals, voor mij als toerist is het ultiem genieten om getuige te zijn van deze opleving. In de afgelopen jaren zijn nieuwe trendy boetiekjes, galerieën en restaurantjes ontstaan op plaatsen die voorheen als no go-area golden. Her en der worden panden gerestaureerd en omgetoverd tot gewilde beleggingsobjecten (lofts!) en krijgt de wijk een steeds vriendelijker aanzicht. Al is de sfeer nog behoorlijk grimmig in bepaalde straten, waar oude daklozen laveloos op de stoep liggen, de dames van lichte zeden zich ophouden en de politie continu rondloopt.


Inmiddels heb ik ontdekt dat het bezoeken van dit soort plaatsen helemaal mijn ding is! Net als in Granada (Nicaragua) en San José (Costa Rica) zijn er zoveel interessante ontwikkelingen gaande op stedenbouwkundig en cultureel gebied. Het ene moment waan je je in het dynamische, globaliserende heden, even later stap je ogenschijnlijk honderden jaren terug in de tijd en hoop je eigenlijk dat alles bij het oude blijft. Stilstand en vooruitgang, armoede en rijkdom, alles verloopt hier schoksgewijs en veel minder gepolijst dan in Nederland.